Herrerako alde banatan

Urizaharra da Arabako Errioxan sartzeko aukeratu daitekeen atari aproposena, herri harresiduna izateaz gainera, ingurune ezin ederrean kokatuta baitago. Arabako Errioxa eta Mendialdea banatzen dituen Herrerako mendatearen azpian dago herria, eta mendi horretan aspaldi gaztelu bat egon zen, 1.222 metro garaiko tontor baten gainean, San Leon mendian. Toloño mendilerroaren iparraldea edo

Urizaharra, eta hari loturik zeuden herriak, behin betiko Gaztelaren esku geratu zirenetik, muga zaintzeaz aparte, beste egiteko bat ere izan zuen gazteluak: Errioxa aldearen eta iparraldearen arteko lotura lanak egitea, San Vicenteko, Toloñoko eta Buradongo gazteluekin batera. Samaniego eta Eltziegora iristeko Herrerako mendatea hartuko dugunez, gaztelu zaharraren aztarnak ere ikustera ausartu gaitezke. Herrera mendatean bertan hasten da igotzeko pista, Errioxara bidean goazela eskuinetara; Herrera igarobidearen mendebaldean, 120 bat metro gorago. 15 bat minutu behar dira goraino igotzeko. Azkeneko zatia porlanezko eskaileretan gora: 257 eskailera-maila.

Harreman handia izan dute historian zehar Mendialdeko eta Arabako Errioxako herritarrek, izan ere ohikoa zen, esate baterako, Mendialdeko emakumeak –Pipaongoak eta Lagrangoak– Errioxara ikatza saltzera joatea, eta bueltan ardoa eta jakiak etxera eramaten zituzten.