Estatuko harrera eredua ala euskal harrera eredua? Arana Klinika zaharrean sortuko duten errefuxiatuentzako harrera zentroaren inguruan sortutako "polemika hutsaletik" aldentzeko proposamena plazaratu du egunotan Ongi Etorri Errefuxiatuak Araba plataformak: "Zentroa bai, baina baldintza batzuk betez". Hain zuzen ere, harrera zentro "integral eta duin bat" aldarrikatu dute, "hiriko beste gizarte premia batzuei erantzuteko eta auzoetan kulturarteko bizikidetza sortzeko".
Izan ere, OEE Arabak ohartarazi du harrera plaza gehiago "premiaz" egokitu behar direla, nazioarteko babesa eskatuz hirira iristen diren pertsonentzat: "Errefuxiatuak, asilo bila datozenak, aberrigabeak, igarobidean daudenak...".
Hori guztia testuinguruan kokatu nahi izan du errefuxiatuen eskubideen aldeko mugimenduak: "Errefuxiatuei bizitzeko behar duten leku segurua ematea, zentroetan edo etxebizitzetan. Eremu desberdinetako profesionalen laguntza: psikologikoa, juridikoa, linguistikoa, laborala... Eta auzo, herri edo hiri batean bizitza berri bat izatea". Bizitza duin bat garatu ahal izateko prozedurak, arauak eta legeak artikulatzea ere beharrezkotzat jo dute, "autonomiaz eta beren eskubideak eskuratuz (osasuna, hezkuntza, Lanbide, administrazio erregulartasuna)".
Gainera, "esku-hartze sozial komunitarioa" planteatu dute, "integratzen diren auzoko biztanleen beharrak kontuan hartuta, eta egoiliarren eta iritsi berrien arteko norgehiagoka saihestuz".
Bost neurri
"Harrera eredu integral eta duin" batera bidean, OEE Arabak "egokitzat jo du Gasteizen errefuxiatuentzako zentro bat irekitzea, "betiere honako neurri hauekin batera badator":
- 1. Zentroa ez irekitzea bakarrik, baizik eta hirian errefuxiatuentzat egokitutako bizitegi baliabideen multzo baten zati gisa: aterpetxeak, zentro txikiak, solairuak... Pertsona bakoitzaren profilen eta beharren arabera.
- 2. Gaur egun hutsik edo gutxiegi erabiltzen diren titulartasun publikoko higiezinak berrerabiltzeko plan orokor baten arabera kokatzea: Betoño, Eskoriatza Eskibel jauregia, Ignacio Aldecoa ikastetxea (Arana), Gobernu Militarra... Baita beste gizarte premia batzuei erantzuteko ere: mendekotasun larria duten hirugarren adineko pertsonak, iragaitzazko edo kaleko egoeran dauden pertsonak, gazteak...
- 3. Irekiera urte anitzeko udal plan operatibo batekin batera onartzea, bertako egoiliarrentzat hezkuntza, osasun eta gizarte baliabideak bideratu eta antolatzeko. "Adingabeak dituzten familiak badira, zein ikastetxetara joango dira? Erroldatzeko zer bide aktibatuko dira? Nola kudeatuko dira asilo eskaerari buruzko administrazio prozedurak? Zer arautze sustatuko da alokairu etxebizitzen merkatuan, zentrotik ateratzen direnean pertsonen etxebizitza beharrei erantzuteko?".
- 4. Auzoan (Aranan edo kokatuko den auzoan) esku-hartze komunitarioko programa bat aurkeztea, komunitateak diseinatua eta urte anitzeko finantzaketarekin, kulturarteko bizikidetza sustatzeko. Programak auzoko biztanleen beharrak kontuan hartuko lituzke, eta migratzaileen eta adinekoen arteko norgehiagoka saihestu. "Bi kolektiboek behar espezifikoak dituzte, eta horiei erantzun ahal zaie, borondate politikoa badago".
- 5. Zentroa ireki ondoren, auzo elkarte, erakunde, ikastetxe eta osasun zentroek parte hartzen duten elkarrizketa mahaiekin koordinatuta kudeatzea.
Harrera eredu munizipala
"Zazpi urte baino gehiago igaro dira 2015ean Gasteizen bizi garenok kalera irten ginenetik hiri babeslea garela aldarrikatzeko. Aylan Kurdi haur siriar itoaren argazki hark hunkitu egin gintuen. Urte hauetan, Siriatik, Afganistandik, Ukrainatik eta beste herrialde batzuetatik ihesi joandako errefuxiatuen irudiek gu hunkitzen jarraitu dute", gogora ekarri dute. "Hala ere, gu hunkitzea ez da nahikoa. Gure hiriak errefuxiatu horien harrera beharrei eman dien erantzun instituzionala nahiko eskasa izan da urte hauetan".
OEE Arabaren ustez, "Gasteizek ez dio erantzun hirira iritsitako errefuxiatuen gorakadari". Datuei erreparatuz: 2015ean, 14 pertsonak eskatu zuten asiloa Gasteizen; 2022an, berriz, 1.044 lagunek. "Zortzi urte hauetan ez da plazarik handitu larrialdiko bizitegi baliabideetan, eta Udalaren Gizarte Larrialdietarako Zerbitzuaren ateetara ostatu hartzeko leku bat eskatuz iritsi direnei 8 euro eskaini zaizkie autobus txartel baterako, beste hiri batera joateko".
Horrekin batera, plataformako kideek ez dute ulertzen zer esan nahi duen Gasteizko Udalak bere "harrera eredu munizipala" aipatzen duenean: "Ba al dago harrera eredu munizipalik? Zenbat harrera etxebizitza jarri ditu Gasteizko Udalak asilo eskatzaileentzat urte hauetan? Zein ikastetxe txiki gaitu ditu eta zenbat plaza ditu? Zifra zehatzak eskatzen ditugu, urte hauetan babesaren arloan izan den udal politikaren berri eman dezaten".
"Diskurtso alarmistarik ez"
Azkenik, OEE Arabak alderdi politikoei eskatu die "ez dezatela eztabaida nahastu hauteskunde etekinen bila", ezta "herritarrengan diskurtso alarmistekin beldurrik sortu" ere. Gasteizen tamaina handiko bizitegi baliabideak daudela gogora ekarri dute: "Baina ez da polemikarik sortu. Ez dezagun makro-zentroez hitz egin", eskatu dute.
Adibidez, Tomas Alfaro Fournier Arabako Campuseko Unibertsitate Egoitzak 220 plaza ditu. Eta 11.500 biztanle dituen Oñati herrian 80-100 plazako edukiera duen zentro bat dago, "gatazkarik gabe herriaren eguneroko errealitatean integratua izan dena".
