Kuartangoko Trikuharrien Multzoa Euskal Autonomia Erkidegoko ikusgarrienetako bat da. Lau trikuharri hartzen ditu: San Sebastian iparraldea, San Sebastian hegoaldea, Gurpide iparraldea eta Gurpide hegoaldea, eta tumulu bat: Sendadianoko tumulua. Multzo hori ikertzeko eta duen balioa nabarmentzeko asmoz, 2020. urtetik, hainbat kanpaina egin dituzte arkeologoek bertan.
Bada, aste honetan amaitu dute azkena: Gurpide Iparraldea egituraren indusketa. Historiaurrean, trikuharria desmuntatu eta bere ordez, menhir bat jarri zutela deskubritu dute arkeologoek. Mota honetako eraldaketak ohikoak izan ziren eskualdeko megalitismoan, izan ere belaunaldi ezberdinek zuten ikuspegia aldatzen joan zen denborak aurrera egin ahala, liturgiak eta hil errituak ere aldatu ziren bezala.
Ibilbide arkeologikoa
Irailean, San Sebastian hegoaldea izeneko trikuharrian lanean hasiko dira berriro Ondare Babesa enpresako eta EHUko arkeologoak. Azken urteetan egindako indusketek monumentua bere bizitza erabilgarrian zehar berritua izan zela jaso dute, une bakoitzean erabili zutenen beharretara egokitua izateko: hilobi ganbera buxatu zuten, sarrerako korridorea berreraiki zuten eta tumulua eraberritu zuten.
2022. urterako lanak amaitzeko eta oinezkoentzako ibilbide bat egiteko asmoa dute Arabako Foru Aldundiak eta Kuartangoko Udalak, Baias ibaiaren inguruko trikuharrien multzo hori ezagutarazteko. Guztira, 260.771,86 euroko diru-laguntzari esker garatzen ari dira lanak, Arabako Diputazioaren eta Eusko Jaurlaritzaren artean partekatuta.
