Gerra eta Denbora. Desazkundea lemapean, egungo gerrak, kolonizazioak, genozidioak, totalitarismoak eta gainontzeko sarraskien inguruan dagoen muina aztertuta, pieza eszeniko bat aurkeztu berri dugu Angela Mallenek eta biok. Berriro ere, botereak astindu gaitu bere adar guztiekin: manipulazioa, gehiegikeriak, diktadurak, suntsiketak. Eta, jakina, agintariak (apaiz gorenak), beren akolito, aliatu eta zerbitzariekin.
Mallenek agintari esanguratsuenen argazkiak bildu ditu lan honetarako. Denek hatz erakuslea astinduz, botere keinu gisa, mehatxuka agertzen dira. Keinuek esanahi zehatzak ematen dizkigute. Emozio bat, gogo aldarte bat, ideia bat, mezu bat sinbolizatzen dute, eta komunitate jakin batek onartzen ditu: ezkerreko eskuaren ukabila gora, adibidez. Horrela, semiotikara heldu gara: banderak, svastika, musika edo futbol taldearen ikurrak, logoak eta, nola ez, emotikonoetara. Zerbaitek zerbait esan nahi du norbaitentzat, eta horrek boterearen funtzionamendu sinbolikoa hausnartzeko tresna oso egokia bihurtzen du. Botereak mezu bat sintetizatzen du esaldi batean, eslogan batean, ikono batean, keinu batean. Hori da bere estrategietako bat, amigdalan kokatuta dugun emoziora iristeko hizkuntzarik zuzenena delako.
"Zergatik izan nahi dugu norbaiten edo zerbaiten jarraitzaile, zale edo fanatiko?"
Paul Watzlawick psikologo sozialak dio ezin dela ez komunikatu. Zergatik lotzen gaituzte hainbeste sinboloek? Zergatik izan nahi dugu norbaiten edo zerbaiten jarraitzaile, zale edo fanatiko? Zergatik bozkatzen dugu gure interesen aurka? Laura Merino psikologoak dio babestuta sentiaraziko gaituen zerbait identifikatu behar dugula, eta besteekin identifikatuak sentitzeko beharra dugula aldi berean: on egiten digula segurtasuna ematen digulako. Eta nahiago dugu hori, geure kabuz lor dezakegun beste edozer baino. Baina beste pertsona batzuekin identifikatuta sentitzeko edo ekitaldi katartikoetan elkartuta sentitzeko, asko sinplifikatu behar ditugu argudioak. Edo ezabatu.
Orduan, ipuinetan bezala, otsoak agertzen dira: buruzagi heroikoez mozorrotutako, edo jada mozorrorik gabe, agintari totalitario krudelek salbatuko gaituzte, segurtasunaren fantasia eskaintzen. Ez datoz bakarka, taldean baizik: Trump, Putin, Orban, Netanyahu, Meloni, Le Pen eta konpainia, eta jan egiten gaituzte inolako errukirik gabe.
Itziar Rekalde.
Iritzi artikulu hau argitaratzean, ALEAk ez ditu bere gain hartzen egileak adierazitako iritziak, ezta horiekin lotutako erantzukizunak. Zure iritzia bidali nahi baduzu, idatzi erredakzioa@alea.eus helbide elektronikora.