Orratzen jokoa

Orratzen jokoa berriz igande goizaldean: erlojua ordubete aurreratuko dugu onura kolektibo baten izenean. Halarik ere, gero eta ikerketa gehiagok adierazten dute energia aurreztearena oinarri zientifikorik gabeko mitoa dela, eta naturala ez den ordu aldaketak ondorio negatiboak dituela zenbait pertsonarentzat. Bereziki, loarekin arazoak dituztenentzat eta osasun aldetik zaurgarriago direnentzat.

Testuinguru historikoari erreparatuta, XIX. mendearen amaieran ezarri ziren gaur den egunean ezagutzen ditugun munduko 24 ordu-eremuak, orduan globalizatzen hasiak ziren garraioak eta telekomunikazioak koordinatzeko. Geroago, bigarren mundu gerran –arau ortografikoaren kontrara ez ditut gerren izenak maiuskulaz idatziko hemen–, Hitlerrek eta Francok Europa erdialdeko ordua inposatu zuten Europako mendebaldeko estatu gehienetan. Gerra bukatu ondoren, nazionalsozialismoak eta nazionalkatolizismoak indarrez emandako orduaren aldaketa bere horretan gelditu zen. Gaur arte.

70eko eta 80ko hamarkadetan, daylight saving time kontzeptua korriarazi zuten Europako estatu gehienetan, energia aurrezteko ideian bermaturik: hala sortu zen udako ordutegia. XXI. mendean, ordu aldaketaren abantaila auzitan jartzen zuten ahots batzuk ozentzen hasi dira. Adibidez, Time Use Initiative elkarteak dio denbora herritarren eskubide gisa ulertu behar dugula. Bai eta, noski, haren inguruko erabaki publiko guztiak ere.

Zuetako batzuek oroituko zaretenez, 2018an eztabaida prozesu bati ekin zitzaion Europan, eta hor hasi ginen kinielak egiten: kafe-marianitoak hartzeko zein ordutegi izango zen aproposagoa. Pandemia etorri zen, baina, eta mintzagai hori desagertu zen agendatik. Hortaz, hainbat mugimendutatik ohartarazi bezala, debatea berreskuratzeko garaia da eta, luze gabe, denon bizitzetan eragin duen ordu ofiziala termino humanoen arabera adostea. Zientziak eta zentzuak diotena aintzat hartuz.

Gizartean eskatutako aldaketa batzuk ezin gauzatu eta, aldiz, eskatu gabeko beste zenbait alde-aldeko haizean...

Edu Zelaieta Anta.