Udan gutxiago irakurtzen dut. Liburutegiak ale berriak arrantzatzeko nire iturri nagusiak dira, eta oporrekin batera urriagoak dira maldetan, begien gose tintaduna berpiztuta. Eleberriek maletak egiten dituzte, urtean zehar gure imajinazioa bidaiarazi ondoren. Horrez gain, alferragoa naiz merkurioa igotzean. Nahiago dut filmak ikusi, musika entzun, ezer ez egin, denbora irabazi galtzen dudan bitartean. Baina, batez ere, hor dago barneko izokina. Kontrakoa egiten dut. Guztiek udarako liburua hartzen badute, irakurtze-indizeak dopatzen, nik erritmoa epeltzen dut, estatistikak engainatzeko.
Halere, literaturak jota nago eta nahikotxo irakurri dut, txandaka. Garaikide bat, beltz bat, klasiko bat, izenburu ezezagun bat… Hori da beti nire joera. Urtean hirutan, gutxi gorabehera, euskarazko eleberriak eta entseguak. Gehiago kostatzen zaizkit, eta yonkia naiz.
Uda honetan, entsegu bat gozatu dut. Hasieran, arrakasta ikusita, harresi bat eraiki nion. Izokin sindromearen beste aldaera bat. Baina hormek bi alde dauzkate, eta aldi berean kuriositatea piztu zitzaidan. Nola izan zitekeen genero horretako bat hain famatua? Best-sellerren artean zegoen! Bai, asmatu duzue. El infinito en un junco irakurri dut.
Bukatzear nengoela sasiberria ikusi nuen albistegian. Esaldia itsatsita geratu zitzaidan. Guggenheim museoaren hogeitabost urteak –zer egingo lukete hedabideek urteurrenik gabe?–: "…eta Puppy sarreran, munduko txakur erraldoi fotografiatuena…". Zaplastekoa sinapsian. Munduko txakur erraldoien kluba existitzen da? Zeintzuk dira? Batzuk Puppy baino handiagoak dira? Berak baino ur gehiago behar dute?
Txute surrealista jaso eta berehala, entsegua etorri zitzaidan burura. Talentua dauka Irene Vallejok garaiak uztartzeko. Peggy Guggenheim, adibidez, erromatarrek greziarrengandik egin zuten kultur-apropiazioarekin alderatzen du.
Naziak Pariseko atarian, Peggy bertan zegoen, Senako bohemia edaten. Aita Titanic-en hilda, gustura gastatzen zuen familiaren altxorra. Gastatzen eta handitzen. Azken unera arte itxaron –errazagoa da dirudunentzat ihes egitea– eta artelan pila bat erosi zuen merke baino merkeago, artisten eta bildumagileen –asko juduak ziren– etsipena soseguz neurtzen. Haren patrimonioa biderkatu zen, ezkutuan, isilpean, iceberg baten moduan.
Kasualitatez eskuratu nuen entsegua Floridan. Aspaldi "maileguan" mezua zeukan hiriko liburutegi guztietan. Zer gertatuko litzateke literaturarekin oporretako irakurlerik gabe? Irakurrita bueltatu dira Gasteizera edo bakarrik mundutik paseatuta?
Non egongo lirateke orain Pariseko artelan haiek Peggyren mailegurik gabe? Beste bilduma pribatu batzuetan? Edo erreta, ezabatuta, Alejandriako Liburutegia eta mendeetan galdutako kultura guztia bezala?
Zalantza gehiegi uda amaierako ilunabar malenkoniatsu guztietan bezala. Baina erantzun, ziurtasun bat ere badut, ikasturte hasieraren urteurrena ospatzeko.
Museo ondoan txakur loredun erraldoi bat jartzen baduzu, ez duzu greenwashing-ik lortuko, baina bai kolore guztietako puppyperrada bat. Kultur garbiketarik fotografiatuena.
Itzulera on! Eta asko irakurri! Garaikideak, klasikoak, arrazoirik gabe hartutakoak, euskarazkoak… Infinitua, ihi amaigabeetan. Izokina, kurtsoaren kontra.