Betidanikoak ziren istiluak.
Aita beti agertzen zen sutan jartzeko prest. Etxean berak esaten zuena egiten zen. Eta kito. Eztabaidatzerik ez. Eskubide guztiak berarenak zirela errepikatzen zuen behin eta berriro. Ama harena zelako. Baita gu, seme-alabak, ere.
Ama saiatzen zen hitz egiten. Aitak hitzak zapaltzen zizkion.
Horregatik ama hasi zen borrokatzen. Ezin zuelako, aita iritsi baino lehen, bera pertsona bat zela ahaztu. Ez diolako inoiz barneko askatasun hori sentitzeari utzi. Bera hori delako.
Nahitaezko emaztea izan baino lehen.
Beste lagun batzuen familietan askotan ikusi dut jarraitu behar den prozesua. Normaltasun hori baino ez dut nahi. Amak eta aitak elkarri begira. Heldutasuna azaldu elkarren arteko begirada horietan. Seme-alabengan pentsatu. Abokatuak deitu. Saiatu ongi moldatzen. Arazo ekonomikoak konpondu.
Bizitza berria hasi.
Argi dago norabidea. Baina alferrik. Gu kontrakoan goaz.
Betiko bizitza. Betiko tira-birak. Nahiz eta bi soldata izan, zenbakien eztabaida iraunkorra. Gaizki konpontzen dira biak. Egunero. Segunduro. Abokatuek ez dute ezertarako balio.
Aitak ez duelako seme-alabengan pentsatzen.
Ez diolako amari pertsona baten moduan begiratzen.
Lotutako banantzean bizi gara aspalditik.
'Aita, atia', esaten nionean, berak ez zuen inoiz erantzuten. Bai atea, bai begiak itxita, hasi nintzen etorkizunik gabeko iluntasunean argia ikusten. Aitaren arnasa bestaldean, gaueroko ixilean pentsamenduak sendotzen ziren...
'Nola konponduko zarete ni gabe?', mehatxatzen gaitu aitak.
Batzuek jasan behar duela esaten diote amari.
'Nola bizi izango zara? Nola aurrera atera?', xuxurlatzen diote amari.
Nik ulertzen dut beldurra, inork ez duelako gezurrik esaten berezko beldurrari buruz hitz egiten duenean.
Baina beldurraren kontra jotzen ez dugun bitartean, beldurrak jarraitzen du hazten.
Beldur nagusia, beldurraren beldurra.
Infernu artifizial honetan bizi gara. Aproposa iruditzen zaio aitari belaunaldiz belaunaldi sehaskatutako arbasoen antzinako tradizio patriarkalari jarraitzea. Harrokeria genetikotik etorkizunari begira.
Maila mantentzeko, indarraren agerraldi etengabea azaltzen du.
Krisialdian familia atxikitzeko, zabaltzen du diruaren aitzakia. Beti dirua, edozein arazoren atzean ezkutatuta.
Berak ez zuen inoiz erantzuten. Pentsamenduz blai, gau batean konturatu nintzen 'aita, atia' palindromoa zela. Palindromoak gustatzen zaizkit. Gogoraratzen didate gu garela hitzak kokatzen ditugunak. Guk erabakitzen dugula zer esan nahi dugun. Hitzen bidez, zer egin nahi dugun jolasean ahal garela...
Orain arte, haur-protesta baino ez dut egin. Baina nahikoa da, aita! Aspaldi-aspalditik.
Dibortzioa bete.
Nekatuta gaude. Baita zu ere.
Bakarrik bizi nahi dugu. Baita zuk ere.
Zer egingo dugu zu gabe? Ez kezkatu. Edozein gauza. Dena.
Etorkizuna asmatuko dugu.
Aurrera aterako gara. Baita zu ere.
Zu ikustera joango naiz. Derrigorrean ez, gorrotorik gabe, hemendik aurrera zu ere aske izango zarelako. Beste gizon bat. Zu ere zoriontsua izatea nahi dut.
Ni amarekin bizi izango naiz. Amak nire bihotza betiko izango duelako. Baina hori baino gehiago ere nahi dut, oraindik bere barnean arnasa hartzen jarraitzen dut eta. Bere barnean bizi naizelako nolabait, benetan jaio gabe. Ez dut bere menpe bizi nahi, berarekin baino.
(Biz)hitza duen amarekin hazi nahi dut. Elkarrekin.
Soilik horrela hasiko gara denok bizi izaten.
Ama Euskal Herria.
Aita Espaina (B...aita Frantzia ere).
Eta hirurok.
Atea zaharra denez, txarto ixten da, eta argia hasi da logelako hormak margotzen. Palindromo asmatu berria daukat. 'Ala, onar orain ni arora noala”. Ez da biribila. Baina jarraitzen dut jolasten. Iluntasunik gabeko orainaldian lo egiten dut. Gaueroko ametsetan. Eguneroko oihu dantzaria esnatzeko prest.