2018an jaio zen talde arabarrak Mundua geldi abestia argitaratu berri du. Aguraingo bikotearen proposamen musikalak orain arte bizi izan dugun bizitzaren nostalgiak sortutako tristezia eta egonezinei aurre egiteko proposamena luzatzen digu.
Lautadako nekazal izaera galdu gabe, hizkuntzaz, erreferenteez, gazteez eta kulturaz aritu gara Dupla osatzen duten Gary eta Beñatekin. Musikaz haratago, irudiak duen garrantzia ondo barneratuta dauka Duplak.
2018an egin zenuten debuta Somos así abestiarekin. Kanta ardazten duen gaia bizitzako bilaketa pertsonala izanik, nolakoak dira Duplako Gary eta Beñat norbanakoaren bilaketa horretan?
Gary Uriarte: Harroputza, apurtzailea eta koloretsua dela esango nuke. Bere buruan konfiantza duen pertsonaia, ideia argiak dituena eta aurrean jartzen zaionari modu ausartean aurre egiten diona. Informaltasun kutsua ere badu, eta ukitu horrek komedia puntu bat ematen dio.
Beñat Oribe: Duplako Garyren pertsonaiaren nahiko antzekoa da, nahiz eta bigarren plano batean geratzen den pertsonaia izan. Frontman-a edo lehenengo ikusten dena Gary da, ni, aldiz, itzalean nago.
"Arabarrak izateagatik ez dugu arrakasta lortu, euskaraz egiteagatik, aldiz, bai"
Benetako Gary eta Beñat, hots, bizitza errealekoak, Duplan bezalakoak dira? Zenbat dago antzezlanetik eta zenbat benetako norbanakotik?
G.U.: Nire izaeraren pintzelkada batzuk dira Duplako Gary. Zuk asmatzen duzu pertsonaia, nahi duzun erara antolatzen duzu eta dituzun barne pertsonalitateko ezaugarriekin osatzen joaten zara.
Noski antzezten dudala! Uste dut gaitasuna dudala pertsonaia bat proiektatzeko eta gutxinaka-gutxinaka hari dagozkion ezaugarriak zehaztasunera eramateko.
Talde bezala asko aldatu zarete 2018ko Duplatik? Eta musikalki?
B.O.: Hasieratik elkarrekin sortu dugun proiektua izanik, esango nuke ideia nagusia ez dela aldatu. Musikari dagokionez, inoiz ez gara estilo batean sailkatu, ez dugu markarik. Abesti batetik bestera aldea dago, noski, baina ezberdintasun hori hasieratik izan dugun berezitasun bat izan da.
G.U.: Bi urtetan asko ikasi dugu, "pauso handiak" eman ditugu. Normalean, talde batek ez du bi urtetan guk egin dugun bidea egiten, euskal eszenaren ezaugarriak aintzat hartuta bolo ugari eskaini ditugu. Guretzat erdi naturala izan da prozesu guztia, gu pixkanaka joan gara bilakaera ikusten.
"Euskal kultura kontsumitzen duen gehiengoak euskararen eta kulturaren militanteak dira eta ahalegin bat egiten dute hori kontsumitzeko"
Uste duzue zuen ibilbidearen arrakastak zerikusia izan duela arabarra izan eta euskaraz abestearekin?
G.U.: Ezin da ukatu, euskaraz abesteak gure arrakastan eragina izan du.
B.O.: Arabarrak izateagatik ez dugu arrakasta lortu; euskaraz egiteagatik, aldiz, bai. Azken finean produktu berri bat baduzu, berdin da Tuterakoa, Donostiakoa edo beste edozein tokitakoa izatea. Argi dago Donostian mugitzen dela mobida guztia, baina gure kasuan eragin gehiago izan du berritasunak eta kontaktuak izateak.
Euskaraz atera zenuten lehenengo abestia Nahi dudana izango naiz izan zen. Zer izan nahi zenuten txikitan?
B.O: Nire kasuan ez nuen argi zer izan nahi nuen. Ez dut inoiz ametsetako ofizio bat izan, baina musikarekiko harremana txikitatik datorkidan zaletasun bat izan da, eta horren erakusgarri da hamar urterekin izan nuela lehenengo musika taldea.
G.U.: Sukaldaria eta pailazoa izan nahi nuen, baina egia esan ez neukan batere argi. Argi neukan bakarra zen sormenarekin lotutako zerbait izango zela. Izan ere, sortzea behar bat da niretzat, berdin zait musika, antzerkia edo dena delakoa, gauza da sormen prozesu bat egotea tartean.
"Inoiz ez gara estilo batean sailkatu, ez dugu markarik"
Iragana atzean utzita eta sormen prozesuari dagokionez, nolakoa da zuen sortzeko funtzionamendua?
B.O.: Ez daukagu ezarritako patroirik, nahiko ezberdina izaten da abesti bakoitzean. Logic izeneko programa da gure bidelaguna eta haren bidez egiten ditugu abestiak. Ideia bat daukagunean mugikorrarekin grabatzen dugu eta gero entsegu lokalean amankomunean jartzen dugu. Horrela izaten da abiapuntua normalean, baina kasu bakoitza mundu bat da. Hala ere, musikariak izateak asko laguntzen digu sormen prozesuan, izan ere, biok dakigu gitarrarekin, pianoarekin edo ahotsarekin progresio bat egiten eta melodia bat ateratzen.
G.U.: Produktua ezberdina izateko prozesua ere ezberdina izan behar dela uste dugu. Batzuetan kontzeptua dugu, adibidez, bideoklip baten irudiaren kontzeptua dut eta horretarako kantu bat egiten ahalegintzen naiz. Beste batzuetan ezerezetik beat bat bururatzen zait, eta orduan, hurrengo pausoa hitza zehaztea izaten da. Edo beste batzuetan, letra bat datorkizu eta hitz horiek bideoa nolakoa izan behar den pentsatzera eramaten zaituzte...
Noiz uste duzue abestia amaituta dagoela?
B.O: Zaila izaten da amaiera ematea abesti bati, eta batez ere zuk egiten duzunean dena. Diru pixka bat izan dugunean estudioetara joan gara eta nahasketa edo produkzioa bertan egiteak arnas pixka bat hartzen uzten dizu.
G.U.: Ez da sanoa sormen prozesuari amaiera ematea. Zuk hasiera eta amaiera ematen diozunean saturazio puntu bat heltzen da. Jakin behar da delegatzen, objektibotasuna galtzen joaten zarelako. Behin zure lana bukatuta, hirugarren baten eskuetan uzten jakin behar da.
"Alde teknikotik, Dronetikan Airworks enpresa izateak lan asko aurrezten digu"
Nola da ikus entzunezkoa grabatzen hasteko momentu hori?
B.O.: Aurretiazko lanketa bat egiten da. Kanta bat bukatu bezain pronto zer nolako irudi eta kolorea transmititzen dizun aztertzea da. Behin ideia zehaztuta, gidoia egiten dugu eta jendea "engainatzen" hasten gara. Alde teknikotik, Dronetikan Airworks enpresa izateak lan asko aurrezten digu.
G.U.: Normalean, aktore printzipal bat egoten da, eta gero jende ezaguna sartzen dugu, baina azkenengo bideoan adibidez pertsona bakarra da. Jantziak lotzen ditugu, kokapena, estetika, kamerak, kolorea, argazkiak, gidoia, denborak...
Elkarrekin hainbeste denbora pasata haserretu zarete noizbait?
B.O.: Iritziek talka egiten dute. Baina badakigu entzuten.
G.U.: Egunero. Biok ditugu ideiak argi.
Gehiago edo gutxiago gustatu estetika zehatz eta landu bat duzue. Uste duzue iruditegi zehatz bat izateak lagundu duela zuen arrakastan?
B.O.: Diferentea izateak lagundu digu. Orain arte, taldeak bakeroak eta kamiseta beltzarekin igotzen ziren oholtzara, eta estetika hori ez zen begietatik sartzen. Gu saiatzen gara belarritik eta begietatik sartzen.
G.U.: Zehatza izateak ez, baina landua izateak bai lagundu digula. Normalean gizonok ez diogu arlo estetikoari begiratzen. Lotsa ematen dio euskal herriko rockero bati estetikari begiratzeak, baina Los Angeles edo Londreseko rockero batek sekulako piurak eraman ditzake. Hori bai, gitarrari garrantzia ematea ondo ikusita zegoen, baina alkandora ordu batez aukeratzen egotea ez dago ondo ikusia. Gu horretaz arduratzen gara, baina jendearekin lan egiten dugu haiengandik ikasten joateko.
"Zehatza izateak ez, baina landua izateak bai lagundu digula. Normalean gizonok ez diogu arlo estetikoari begiratzen"
Hamaika gara bideoklipean estilismo berezia zegoen, ezta?
G.U.: Euskal Herriak identitatearekin lotuta erreferente batzuk behar ditu. Jaleo, Julene Gregorio, Peio Reparaz, Izaro... Figura esanguratsuenek euskal markei bulkada bat emateko ahalegina egiten dute. Pertsonalki gehiago edo gutxiago gustatu ahal zaizkit, baina keinu bat egitea ideia ona iruditzen zait. Antzeko zerbait gertatzen da Akelarre filmarekin. Beharbada niri pertsonalki ez zait gehiegi gustatzen, baina bikaina da hainbeste arrakasta izatea eta Goya bat irabaztea.
Eta hori da Rural Kidsen filosofia, ezta?
G.U.: Arte edo modalitate guztiak barnebiltzen dituen disziplina arteko sarea behar dugu, bai Agurainen, bai Euskal Herrian.
Zer nolako lotura duzue Twenty One Pilots taldearekin? Formatu aldetik bide-erakusleak izan dira?
G.U.: Gure proiektua martxan jartzeko momentuan, Twenty One Pilots erreferente nagusi izan genuen. Lehen gaizki ikusita zegoen musika "disparatzea", baina gaur egun gero eta talde gehiagok apustu egiten dute biko formatuarekin. Ordenagailuen munduak beste espektro bat ireki du musikan, eta raperoek aitzindari lanak egin dituzte…
"Euskal Herriak identitatearekin lotuta erreferente batzuk behar ditu"
B.O.: Begi-bistakoa da azken bi urteetan formatu hau gehiago hedatu dela. Hala ere, oso argi geneukan ez genuela DJ formatua erabili nahi. Nahasketa mahaia bateriarekin ordezkatu zitekeela ikusi genuenean ideia bikaina iruditu zitzaigun, eszenatokia beste modu batean janzten baitu.
Gazteekin eta kulturarekin jarraituz, uste duzue gazteek euskal kultura kontsumitzeko ohitura dutela?
B.O.: 18 urte beherakoek ez dute euskal kultura kontsumitzeko ohiturarik. Kultura kontsumitzen da, baina euskal kultura ez. Euskal youtuberrak, euskal tik-tokeroak behar dira, eta sortzeko daude. Hemengo youtuber batek gaztelaniara jotzen du, eta hori joera naturala da. Honetaz bizi nahi baduzu industria gehiago dago erderaz, eta hori horrela da!
G.U.: Nire gusturako euskal kulturan militantzia gehiegi dago. Euskal kultura kontsumitzen duen gehiengoak euskararen eta kulturaren militanteak dira, eta ahalegin bat egiten dute hori kontsumitzeko. Euskarazko kalitatezko produktu bat sortu behar da, munduko edozein herrialdetan kontsumitu daitekeena. Kalitateagatik entzun edo ikusiko den lana sortu behar da, hizkuntza baten edo bestearen erabilerak baldintzatuko ez duena.
