Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen Saileko Marijo Madeira zuzendariak esan bezala, ugatza gero eta gehiago ikusten da gure inguruan, eta badakigu gutxienez gaua igarotzen duen bikote bat dagoela Arabako Mendialdean. Zuzendariak adierazi duenez, ugatzaren hedapen hori gure probintzian heriotzakausak eta eragozpenak (pozoitzeak eta linea elektrikoak, esaterako) ezabatzearen ondorio da, baita Arabako Mendialdeko eta Valderejoko simaurtegietan hezurrak uztearen ondorio ere.
Zuzendariak espezie honen egoera mehatxatzen duen arrisku handi bat ahaztu duela uste
dugu: aerosorgailuak eta horiei lotutako linea elektrikoak.
Araba probintzia estrategikoa da Pirinioetako ugatzen populazioak Europako Mendietara
sakabanatu ahal izateko, eta asmo hori lortzeko hainbat hamarkada eman dira. Europako
Mendien birkolonizazio horretarako, Araba funtsezko probintzia da, Pirinioen eta Europako
Mendien artean baitago. Araba ekialdetik mendebaldera zeharkatzen duen mendi ilara da gakoa, Andia mendilerroan hasi eta Urbasa (Nafarroa), Entzia, Iturrietako mendiak, Azazetako mendiak, Gasteizko mendi garaiak, Tuyo mendilerroa eta Arcena mendilerrorantz hedatzen dena, Burgos iparraldeko mendiekin lotuz, Europako mendiekin lotu arte.
EAE ekialdetik mendebaldera zeharkatzen duen beste mendilerroa, uren banalerrotik,
aerosorgailuz josita dago: Urkilla, Elgea eta Badaia mendilerroak. Hori arrisku handia da
espezie horren eta beste askoren biziraupenerako. Gogora dezagun duela pare bat urte
gertatutakoa: Aratz eta Iturrietako mendietatik hegan zihoan ugatza, Flumen, igandeko
artikuluan aipatutakoa, Narbaizako linea elektriko batekin talka egitean hil zela.
Beraz, Ingurumeneko zuzendariari eskatzen diogu egin beharreko izapideak egin ditzala,
Azazetako proiektu eolikoa eta Laminoriako proiektu fotovoltaikoa gelditzeko. Proiektu
horietan sortutako energia Marrada eta Basozain begiztatze-eremutik atera nahi dute,
Arabako Mendialdean lo egiten duen ugatz-bikotetik gertu, eta, ziurrenik, datorren urtean
izango dituzten ugatz-kumeetatik gertu, horiek 100 urteren ondoren Moncayon jaiotako
lehenak izanik.
Ingurumeneko zuzendariari eskatzen diogu egin beharreko izapideak egin ditzala,
Azazetako proiektu eolikoa eta Laminoriako proiektu fotovoltaikoa gelditzeko
Era berean, Legebiltzarreko alderdi guztiei eskatzen diegu, PPtik hasi eta EH Bilduraino, Eusko Jaurlaritzari eska diezaiotela proiektu horiek gelditzeko faunarentzat hain garrantzitsua den korridore honetan. Ez da ugatza bakarrik: aurten sai beltzaren hitzorduak daude inguruan.
Hegazti sarraskijale hau Europako handiena eta eskasena da. Aurten ere, EAEko Bonelli arrano bikote bakarrak (Soraia eta Hegoa) Arabako Mendialdetik hegan egiten duten bi kume atera ditu aurrera. Gainera, Azazetan proiektatutako zentral eolikotik 10 km-tara zortzi sai zuri bikote ugaltzen dira. 15 km-tara bost arrano beltz eta lau hontz handien habiak daude. 5 kmtara, mirotz urdinen zazpi bikote eta mirotz zurien beste bikote bat. 6 km-tara, miru gorrien beste bikote bat ugaltzen da.
Halaber, eremu honetan arrano sugezalea, arrano txikia, aztorea, gabiraia, zuhaitz-belatza, belatz handia, zapelatza eta urubia aurki ditzakegu harrapariei dagokionez. Ugari diren hegazti txikiagoak aipatu gabe, kiropteroei dagokienez, EAEn bizi diren 25 saguzar espezieetatik 20 inguru daude, dena legez babestuta. Beraz, ikusi daiteke faunaren aberastasuna aipagarria dela, eta eskualde honetan edozein megaproiektu geldiaraztea eskatu beharra dagoela.
Zertarako balio du espezie horiek babesteak, aldi berean haien habitatak suntsitzen dituzten megaproiektuak baimentzen baditugu?
Klima aldaketaren aurkako borroka garrantzitsua da, bai. Baina ezin diogu ingurumen krisi bati aurre egin beste bat elikatuz. Biodibertsitatea, ekosistemen osotasuna eta lurzoruaren okupazioa ere gainditu ditugun planeta mugak dira. "Trantsizio energetikoa" deiturikoa ezin da natura estraktibismo berdearen forma berriekin ustiatzen jarraitzeko koartada izan. Ezin dugu pentsatu klima aldaketarekin negozioa eginez Lurreko bizitza babestuko denik. Portzierto, Felix Rodriguez de la Fuentek medikuntza ikasi zuen, Che Guevarak bezala.
Nora Portilla eta Kike Perez de Arriba (Mendiak Aske)
Iritzi artikulu hau argitaratzean, ALEAk ez ditu bere gain hartzen egileak adierazitako iritziak, ezta horiekin lotutako erantzukizunak. Zure iritzia bidali nahi baduzu, idatzi erredakzioa@alea.eus helbide elektronikora.