Iraultza berdea deiturikoan, traktorea nekazaritza-desarrollismoaren fenomeno emergente gisa lehen aldiz agertu zenetik, gure herrietako bizitzak izugarrizko eraldaketa jasan du, aurrerapenak ezarri dizkion aldaketei lotuta. Lehenik eta behin, lursailen kontzentrazioak etorri ziren, eta, nagusiki biziraupeneko nekazaritza merkatu-nekazaritza bihurtzeaz gain, monolaborantza, hazi autoktonoen desplazamendua eta zapaltzen zituzten lurreko ziklo naturalen behaketaren eta esperimentazioaren oinordeko diren nekazarien ezagutza-praktikekiko mespretxua sustatu zituzten. Laborantza-lurra menderatzeko erregai fosilak, ongarriak eta biozida sintetikoak erabiltzeko betebehar saihestezina beharrezkoa bihurtu zen nekazaritzaren praktikatik lasai bizi ahal izateko. Aldaketa horietara egokitu ez ziren pertsonek bizirauteko beste modu osagarri bat bilatu behar izan zuten, edo, besterik gabe, desagertu egin ziren.
Landa-eremuko eraldaketa erradikal horiek, nekazaritza-prozesuen zirkulartasuna hausteaz gain, erabateko kanpo-mendekotasuna sortu zuten hazien jabe berriekiko, nitratoen, fosfatoen eta pestiziden ekoizle eta merkaturatzaileekiko. Aldi berean, landa-eremuan lan egiten duten pertsonek gero eta makineria espezializatuagoa eta neurrigabeagoa erosi behar izaten dute, eta bizitza osorako zorpetzean murgiltzen dira, lurralde-gaitasunetara egokitutako beste eredu batzuetara igarotzeko ahaleginak itzaliz. Gero eta laborantza-lur gehiago behar da nekazaritza-unitate bat ekonomikoki bideragarria izan dadin. Nekazaritza-ekologiako ekoizpen-moduetara igarotzen ari diren nekazariek bizirauteko zailtasunak dituzte, besteak beste, lurrak zentralizatzeko eta bereganatzeko joeraren aurka doazelako, horiek baitira dirulaguntza publikoak jasotzen dituzten ereduak.
Ultraeskuina beti adi egoten da kaleko nahigabetik atera dezakeenari
Gobernu guztiak, interes merkantilistaren morroi, landa eremua astintzen duen atsekabean sakontzen duten politika berberak bultzatzen ari dira. Horren adibide dira, besteak beste, Merkataritza Askeko Tratatuak, jatorrian eta helburuan prezioen indizea igotzeari buruzko arauketarik eza, merkataritza-gune handien diru-sarrerei mesede eginez; nekazarien eta abeltzainen belaunaldi berriei lurra eskuratzeko erraztasunean inplikaziorik eza; tokiko salmenta-merkatuei buruzko araudi itogarria; zerbitzu mediko eta eskola-sistema urriak desegitea...
Inbertsio-funtsek kudeatutako transnazional monopolikoek munduko elikadura kontrolatzea helburu duten joera nagusi horiek elikatzeko eskubidea ahultzen ari dira, ahalik eta etekinik handiena lortzeko. Langileentzako elikagai merkeak ekoizteko ilusioa desagertzearekin batera, lurraren emankortasunak erakusten duen akidura, merkantilizazioaren menpeko harreman horren ondorio zuzena baita, kezkagarria da. Lurraldera errotuta dagoen nekazaritza eta abeltzaintza amildegira eramaten duen eredu baten gainbeherarekin batera, orain oligopolio energetikoaren enpresak landa eremua bortxatzen ari dira laborantza-finka eta herri-mendi ugari desjabetzeko. Arpilatzea eta espoliatzea dira negozio-nitxo berria, merkatu-harremanak berregituratzeko gai izan daitekeena, ugaltzeko balio izan duten energia-iturrien eskasiari aurre egin behar dion mundu batean.
Mobilizatzeko arrazoirik ez da falta. Eta ultraeskuina beti adi egoten da kaleko nahigabetik atera dezakeenari, ez baita gutxi, landa eremuan bizi den edo bere sentitzen duen jendeak egiten dituen aldarrikapenetan sartzen saiatzen da. Jende horri nekazaritza, abeltzaintza, lurralde-oreka eta natura- eta landa-ekosistemen zaintza ez zaio batere interesatzen. Eremu hori erabat arrotza zaie, landa eremua alegia, beste eremu mota batzuk askoz ere gertukoagoak zaizkie, baina hori beste upeleko sagardoa da.
Korronte kapitalista horrek kaleko protesta batzuen babesa eta haserrea bereganatzeko duen trebetasuna izan liteke alor parlamentarioan errebindikazio hauek jasaten ari diren utzikeriaren sintoma, progresismotik hasi eta kontserbadurismo zaharkitueneraino, ez baitira gai ezarritako esparru politiko instituzionalean ezkerretik erantzun alternatibo bat emateko. Langileen artean banatzeko baliabide nahikorik ez dagoenez, onura gehiago lortzeko irrikaz diharduen kapitalaren erasoa dela eta, eskuinak, bere forma guztietan, mendeko klaseen sektoreei gero eta presio handiagoa egiten ari zaien eta berez sortzen ari diren erantzunen erradikaltasunaz jabetu nahi du. Eskari horiei emandako erantzun instituzionalak alternatiba gisa erakusten ditu ezarritako ordenaren araberako irtenbide berberak, errotiko trantsiziorako erabakigarriak ez diren aldaketa txikiekin apainduak. Aldi berean, iraganean borrokan erabakigarriak izan ziren zenbait eragileren kasuan, komunaren kudeaketa unibertsalean oinarritutako paradigma-aldaketaren oinarriak ezartzen dituzten beharrezko eraldaketa emantzipatzaileak onartzeko ezintasuna ikusten da.
Hala eta guztiz ere, oraindik ere badira mugimendu batzuk egungo aldrebeskeriari aurre egiten jarraitzen dutenak. Eta ez dira gutxi. Lurrari lotzen zaizkio eta naturaren fluxuei lotutako itxaropena sustraitzen dute. Lurraldearen biziraupenerako defendatzen dute, alternatiba eraldatzailearen lekua hartuz.
"Energia kapitalista ez da inoiz iraunkorra izango"
Beraz, gaur faxista eta nazi hauen "arribismo" bizkarroia salatu besterik ez dugu egin nahi, kalea gorrotoarekin astintzen dutelako eta hainbat herri-ordezkari egiten ari diren bidezko aldarrikapenak bereganatu nahi dituztelako.
Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela kausa komuna egitea, esparru sozial eta are ideologiko askotatik, aurre egin behar diogun lurraren jabetza galtzearen mehatxuaren aurrean. Arerioak, boteretsua eta erakundeekin ondo lotua, "perroflautas" esaten digu, faxista eta nazi horiek ere erabiltzen duten terminoa. Bitxia da kointzidentzia, agian, zeren, azken batean, haien matoiak besterik ez baitira.
Landa-mundua errespetatzea eta ingurune hori sakrifizio-lurralde ez bihurtzea aldarrikatzen dugunean, erabat sinetsita gaude landa eremuak ez duela hiri-munduarekiko gutxiagotasun-egoeran egon behar. Beharrezkoa dela ondo kontserbatutako landa-ingurunea eta ondo babestutako ingurune naturala. Pertsona guztien ondarea da, eta kapitalismoaren paradigma berriak "trantsizio berdea" deitu duenak ezin du suntsitu. Horregatik, funtsezkoa iruditzen zaigu aldarrikapen horiek lotesleak izatea eta lehen sektorearen jarduera estrategikotzat jotzea eta ingurune naturala benetan errespetatzea.
Larunbatean Gasteizko kaleetan indarrez entzun zen aldarrikapena "HORRELA EZ" izan zen, argi geratu zen. Baina izan zen beste eslogan bat, enpresa handien mesederako jazarpen eta eraispen horren aurkako jarrera sendoago islatzen zuena: "ENERGIA KAPITALISTA EZ DA INOIZ IRAUNKORRA IZANGO".
Argi geratzen da, beraz, zeintzuk diren errebindikazioak eta zeintzuk diren batzen gaituzten printzipio orokorrak: errespetua, elkar zaintzea eta zeharkakotasuna. Hor ez daude eta ez dira espero faxista eta nazi horiek, duela ez asko gure landa eremuko ezpondak eta arekak lotsaren eta desohorearen leku bihurtu zituztenak.
Rebeka Gonzalez de Alaiza eta Roberto Ruiz de Arkaute, Araba Bizirikeko kideak
Iritzi artikulu hau argitaratzean, ALEAk ez ditu bere gain hartzen egileak adierazitako iritziak, ezta horiekin lotutako erantzukizunak. Zure iritzia bidali nahi baduzu, idatzi erredakzioa@alea.eus helbide elektronikora.