EAEko aurrekontuek ez dute osasun publikoa indartzen eta, beste behin ere, eremu soziosanitarioa saihesten dute, eremu hori sortzen laguntzen duen aurrekontu-sailik gabe utzita.
"Plan estrategiko soziosanitarioak, momentu honetan, ezer koordinatzeko ez duten koordinatzaileak ditu"
Orain dela hilabete batzuk, Urkulluren, aldundien, Gizarte Politiketako sailburuaren eta Osasun sailburuaren eskutik, EUDELekin batera 2021-2024 denboraldirako plan estrategiko soziosanitarioaren berri eman zuten. Plan horrek, momentu honetan, ezer koordinatzeko ez duten koordinatzaileak ditu, aurrekontuko diru-hornidurarik duelako, aipatutako koordinatzaileez gain giza baliabiderik ez duelako, gobernantza-dekreturik ez duelako eta zein zerbitzu martxan jarriko dituen ere zehazten ez duelako. Gainera, 2017-2020 denboraldirako planean ez bezala, ez du gauzatze-kronogramarik proposatzen.
Aspaldion, Babestu Arabak, Osasun Publikoa Aurrerak eta auzo elkarteek osasun zentro ezberdinetako profesionalekin bilerak izan ditugu, beraien ezinegona eta lehen arretako egoera ezegonkorra aztertzeko. Egoera kezkagarria da, eta joera ez da hobea: lehen arretako norabide galdua eta baliabide falta, entitate pribatuetara azken 40 urteetako pazienteen alde-egiterik handienera bidea ematen ari dira.
Arabako osasun arloko profesionalak muturreko egoeran daude, eta prekarietatea eta baliabiderik eza larriagoa da lehen mailako arretan; profesional horien ordezkaritza organoek alarma ahotsa eman zuten aurreko asteetan. Ospitale eredu zentrista eta lehen mailako arretaren abandonua salatu dute, osasun sisteman sartzeko atea eta osasunerako sarbide desberdintasunak murrizteko funtsezko eragilea baita.
"Arabako osasun arloko profesionalak muturreko egoeran daude, eta prekarietatea eta baliabiderik eza larriagoa da lehen mailako arretan"
Arabak ezin du jasan desgaitasuna duten pertsonen %54 bizikideek artatzea —kasu gehienetan emakumeak—, eta, gainera, prestazio publikoetatik kanpo. Hori erakundeen utzikeria da, eta horrek argi uzten du pribatizazioak eta gure osasuna mehatxatzen duten merkataritza interesek usteldutako sistemaren ahuleziak. Egoitzak, klinika pribatuak eta osasun mentala bezalako sektoreetan erabiltzen diren pisuak aurrekaririk gabeko erritmoan ugaritzen ari direla ikusten ari gara, osasun publikoa eta zainketarako baliabideak gero eta eskasagoak diren bitartean.
Ez zaio aurre egiten Gasteizek eta Arabak behar duten osasun zentro berrien beharrari, eta, aldi berean, uko egiten zaio zentro horietan espezialitate berriak sartzeari. Txagorritxuko zerbitzu orokorren eraikin berriaren irekierak Santiago Ospitalerako eredu bat sakontzen ari da, Gasteizko herritarrek aspaldi arbuiatu zutena eta indar politikoek orain gauzatutako gertakarien bidez inposatu nahi dutena. Santiago Ospitalea bigarren mailako ospitale bihurtzea abian dagoen plan bat da, eta gasteiztarrek berriro baztertu behar dute.
Ez dago lehen mailako arretarako planik, ez dago eremu soziosanitariorako planik, ez dago osasun publikoa indartzeko planik, eta ez dago Gasteizen bizi garenok zaintzen dituzten pertsonen baldintzak duintzeko planik; ez osasun arloan, ez arlo soziosanitarioan.
"Santiago Ospitalea bigarren mailako ospitale bihurtzea abian dagoen plan bat da, eta gasteiztarrek berriro baztertu behar dute"
Lakuako Gobernuak boluntariotza zabaltzeko estrategia bat diseinatu du, 2021-2024 aldirako Plan Estrategiko Soziosanitarioa BECen aurkeztu ondoren. 2022ko aurrekontuei buruzko eztabaida betean, Eusko Jaurlaritzan, aldundietan eta udaletan planteatzen duten irtenbidea da boluntarioek hartzea EAEko Lehen Mailako Arretako eta Gizarte Zerbitzuetako gai soziosanitarioaren ardura.
Horregatik, Osasun Publikoa Aurrera, Babestu Araba eta auzo elkarteetatik aurrekontuen izaera antisoziala azpimarratu nahi dugu. Gizartearentzat kaltegarria da planteatutako aurrekontuak onartzea pandemia baten erdian, maila guztietan, osasun arloan eta soziosanitarioan, desberdintasunak areagotu baino ez baititu egin.
Iritzi artikulu hau argitaratzean, ALEAk ez ditu bere gain hartzen egileak adierazitako iritziak, ezta horiekin lotutako erantzukizunak. Zure iritzia bidali nahi baduzu, idatzi erredakzioa@alea.eus helbide elektronikora.