Frankismoaren ostean berrezarri ondoren 40. urteurrena ospatzeko, Arabako Batzar Nagusien arduradunek erakusketa bat inauguratu dute Gasteizen, Arabako geografian barrena datozen hilabeteetan lurralde historikoan historia gehien duen erakundea Arabako herritarrei hurbiltzeko.
Abian jarritako ekintzen artean, astearte honetan Batzar Nagusiak, Arabako ahotsa erakusketa inauguratu dute Foru Parlamentuaren egoitzaren aurrean, Gasteizko Katedral Berriko plazan. Arabako Lurralde Historikoaren historian hain errotuta dagoen baina herritarren artean hain ezezaguna den erakunde hau arabarrei hurbildu nahi die erakusketak.
Erakusketak Arabako kuadrilla guztietako hamar herritako ibilbidea hasiko du urtarrilaren 4an. Ibilbide hori Langraiz Okan hasiko da, eta, ondoren, Ribabellosa, Bastida, Guardia, Santikurutze Kanpezu, Maestu, Dulantzi, Agurain, Legutio, Murgia, Laudio, Amurrio edo Trebiñuko Konderria bisitatuko ditu.
40 urte demokrazian
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, 550 urte baino gehiagotan zehar herritarren zerbitzura izandako erakundea berreskuratzearen garrantzia ardatz izango du erakusketaren edukiak.
Gerra Karlisten ondoren, 1876an, Canovas del Castillo Ministro Kontseiluko orduko presidenteak desegin ostean, eta mende bat baino gehiagoz bere ondarea berreskuratzeko ahaleginak egin ondoren, 1979an, hiru Errege Dekretuk Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak eta Foru Aldundiak berrezarri zituzten.
1980an behin betiko banandu zen Arabako organo legegilea organo exekutibotik, hots, Foru Aldunditik. Orduan, Ganberako presidente bat aukeratu zen, ahaldun nagusiaz bestelakoa, botereen benetako banaketa sendotuz, sistema demokratiko modernoen antzera.
Egunotan, Arabako Batzar Nagusiak beren 40. urteurrenaren ospakizunean murgilduta daude. Urtemuga 2020an zehar egitea aurreikusita zegoen, baina ekintzak atzeratzea erabaki zuten, pandemia iritsi ondoren.
Legebiltzar ezezaguna
Era berean, erakusketak azaltzen du Batzar Nagusietako osoko bilkura osatzen duten 51 prokuradoreak hautatzeko sistema; herritarren artean prozesu nahasia edo ezezaguna baita. Gizarteak lau urtean behin egin beharreko prozesua azaltzen da, eta, gainera, legebiltzar horrek Arabako erakunde sisteman betetzen dituen funtzioak ere: diputatu nagusia hautatzea edo kargutik kentzea, Lurraldeko aurrekontuak onartzea, foru arauak onartzea edo foru gobernuaren lana kontrolatzea eta bultzatzea, besteak beste.
Erakusketa osatzen duten kuboek, halaber, Ganberako lana nola antolatzen den azaltzen dute; baita azken 40 urteetan izandako presidenteak eta ahaldun nagusiak nortzuk izan diren ere.
Gaur egungo egoitza
Amaitzeko, Arabako hiriburuko Prado eta Vicente Goikoetxea kaleek bat egiten duten lekuan dagoen egoitzari buruzko aipamen espliziturik ez da faltako. Eraikin horiek, 1868an eta 1881ean eraikiak, hiriaren ondarearen parte dira, eta, gaur egun, modu birtualean bisita daitezke ere, legegilearen web orrian (www.jjggalava.eus) herritarren eskura jarritako online bisita berriaren bidez. Bere perimetro-hesian, erakusketa dela eta, panel batzuk jarri dira, hainbat hamarkadatan erakundearen bulegoak dauden eraikinei buruz, eta bertan egongo dira datozen hilabeteetan.