Zer da Kriptex bat?
Forma zilindrikodun gailu bat da, barruan sekretuak ezkutatzeko erabiltzen dena. Dan Brown idazlearen El Codigo Da Vinci liburuan agertzeagatik ezaguna egin bazen ere, aspalditik erabilia izan da mezu sekretuak gordetzeko. Kriptexaren barruan papiro bat gordetzen zen, ozpinez betetako probeta baten inguruan bilduta. Kriptexa indarrez irekitzen saiatzen baziren, probeta apurtu eta ozpinak papiroko tintarekin erreakzionatzen zuen, idatzitakoa irakurtezina bihurtuta. Beraz, kriptexa irekitzen zuen pasahitza ezagutzea zen papiroak ezkutatzen zuen sekretua ezagutzeko modu bakarra.
Kriptexaren funtzionamendua oso sinplea: hitzak biratzen dira, eta hizkiak kode sekretuaren arabera lerrokatzen direnean ireki daiteke. Guk bost hizkiko kartoizko gailua eraikiko dugu, ozpinaren probetarik gabe.
Zer behar dugu?
Mota askotako kriptexak egin daitezke (plastikozkoak, kartoizkoak…). Guk kartoi mehearekin egitea proposatzen dizuegu. Amaierako bideoan kartoiarekin egiteko alternatiba bat ere baduzue:
- Inpresora
- Inprimatzeko dokumentuak
- Kartoi mehea (edo A4 orriak)
- Bisturi erako kuterra (edo guraizeak)
- Erregela
- Kola (zianokrilatozkoa bada, hobe)
Nola egin?
1. Inprimatu.
Deskargatu eta inprimatu erantsitako fitxategiak. Kartoi mehea erabiltzea gomendatzen dizugu, gogortasuna eta sostengua emango baitio asmakuntzari. Paper normalarekin ere egin daiteke, baina emaitza makalagoa izango da. Horregatik, kartoi meherik ez baduzu begiratu amaieran ipintzen dizugun bideoa, alternatiba moduan.
Hona inprimatu beharrekoa:
- Kartoi mehean bost kopia : 26 gurpil.pdf
- Kartoi mehean kopia bat: InnerSecure.PDF, EndStrip.PDF
- A4 orri estandarrean kopia bat: Assembly7.PDF
2. Moztu.
Inprimaketen formak moztu. Formak hobeto moztuko dituzue bisturi erako kuterrarekin; bestela, guraizeak erabili. Kopietan dauden lerro jarraituak moztu egin behar dira; puntu-lerroak, berriz, tolesteko dira, ez dituzu moztu behar. Erantsitako PDF fitxategietan (Inprimatzeko dokumentuak, gorago) muntatzeko urratsak dituzte ikusgai.
Kanpoko eraztun bakoitzak 26 sekzio zapal ditu, ondoren gainean letrak ipintzeko.
9 kode-eraztun elkartu beharko dituzu 5 letrako konbinaziodun gailua sortzeko.
Mozterakoan doitasuna funtsezkoa da hemen; beraz, kontuz ibili urrats honetan. Ebakiak zenbat eta hobeak izan, orduan eta hobeto funtzionatuko du gailuak.
Lehenengo pausoa kode-eraztunak argazkietan agertzen den bezala mihiztatzea da. Aukera honen gakoa kola on bat erabiltzea da. Onena zianokrilatoa da, paperean edo kartoian azkar lehortzen den itsasgarria baita.
Ez arduratu paperaren itxuraz, aurrerago jorratuko baita.
Fitxategiak:
- MockUp.PDF
- Assembly1.PDF
- Assembly2.PDF
- Assembly3.PDF
- Assembly4.PDF
- Assembly5.PDF
- Assembly6.PDF
3. Alboetako estalkiak egin.
Kriptex-aren estaliak zatia egiteko bi estalki beharko dituzu. Moztu eta muntatu kolarekin piezak irudian erakusten den bezala.
4. Barruko ganbera prestatu.
Kanpoko ganga hodi soil bat da, hartatik moztutako zerrenda batekin. Kanpoko estalki bati itsatsita dago, giltzarekin edo artekarekin lerrokatuta, erakusten den bezala.
Barruko ganga bere gainazalari itsatsitako iltzeak dituen hodia da.
5. Kanpoko hodia muntatu.
Kanpoko gangaren mihiztaduratik hasita, aldez aurretik mihiztatutako 9 kode-gurpilak jarri beharko ditu. Lehenengoa mugikorra da eta bigarrena itsatsita dago. Hori errepikatu egiten da 9 kode-gurpilak beren lekuan egon arte.
Kode mugikorreko 5 gurpil eta lau finko izango dituzu.
Azken sekzioa kode-gurpil baten alde bat da. Kode mugikorreko azken gurpilerako atxikitzaile gisa erabiltzen da. Bere lekuan itsatsita dago, irudian ikusten den bezala.
6. Kodea prestatu.
Kanpoko gangan lerrokatutako artekekin, barruko ganga barrurantz irristatuko da.
Orain spray batekin margotu. Ziurtatu gainazal guztiak estaltzea, eta utzi erabat lehortzen jarraitu aurretik.
Assembly7 fitxategian agertzen den etiketa erabiliz, kode-zerrenda moztu eta itsatsi. Kodean erabili nahi dituzun hizkiak mugitzen ez diren zilindroetan itsatsi.
7. Probatu eta jolastu!
Esperimentu hau Bizilabek argitaratu du (Elhuyarren eskutik) eta Creative Commons by-sa lizentziari esker ekarri dugu ALEAra. Jatorrizkoa hemen duzu ikusgai.