Joan den ostiralean, Gasteizko udal gobernuak onartu zuen Maturana-Berastegi jauregiaren barne-balorizazioko lehen faserako obrak kontratatzeko espedientea: 337.220,25 euroko aurrekontua zehaztu dute, aurtengorako aurreikusitako Erdi Aroko Hiribilduko Esku-hartzeen Plan Bereziaren barruan. Gainera, esku-hartzeak Kultura eta Hizkuntza Politikarako Sailaren 160.000 euroko laguntza ekonomikoa jaso du, Euskadiko Kultur Ondareari balioa emateko eta hedatzeko deialdiarekin lotuta.
Enpresa esleipendunak eraikinaren egituran esku hartu ahal izango du lau hilabeteko egikaritze-epean, premia duten elementuak sendotuz, jauregiko bi areto adierazgarri egokituz topaketarako eta dibulgaziorako, bide publikora begira dauden eta mendebaldeko hegaleko hegoaldeko fatxadak egokituz, barneko espazioak saneatuz, eta balkoiak eta mentsulak konponduz. Fatxada nagusiaren kasuan, kaltetuen dauden eremuetan presazko tratamendua egitea planteatu da, horretarako horma-pintura zaharberritzeko ekipoa eta harrizko euskarria erabiliz.
Horren aurretik, barruan pilatutako obra hondakinak kendu, duela gutxi adabakia jarri dioten estalkiko tartea desmuntatu eta balio ez duten beste elementu osagarriak kenduko dira, jauregiaren ikuspegi garbiagoa lortzeko asmoz.
Lan nagusien arteko beste baten helburua atariari eta kotxe-tokiari balioa ematea izango da, bi gune horiek egokituz, jauregiaren historia eta hiriaren garapenean betetako rola azaltzeko, eta bisita turistikoen programan sartzeko. Ataria kanpoaldetik ikusi ahal izango den erakusketarako gune bihurtzea planteatu dute, erakusleiho gisa; kotxe-tokien eremua, berriz, gidari espezializatuek eta oinezkoek eraikinaren historia ezagutu ahal izateko gelaurre bihurtuko da.
Hurrengo urratsa eraikinarentzako behin betiko erabilera bilatzea eta zehaztea izango da.
Historiaren zati bat
Birgaitze lanei esker, Kultura Intereseko Ondasun izendatutako jauregi hori berreskuratu eta hiritarren artean ezagutarazi ahal izango da, hainbat urtez abandonatuta eta hondamendi egoeran egon ostean. 2020. urtearen amaieran, eraikinaren teilatuaren zati bat erori zen; aurretik ere, Udalak fatxada babesteko esku hartu behar izan zuen.
Egindako indusketa arkeologikoetan arma ugari aurkitu zituzten. Hainbat teoriaren arabera, Erdi Aroan armagileen sutegi bat zegoen egungo jauregiaren kokapenean. Horrez gain, eraikinaren oinarrian topatutako metalezko zein harrizko beste hondar batzuek XIII. eta XV. mendeen arteko hiriko erabilera eta ohitura batzuei buruzko informazioa eskaini dute.
XVI. mendean hasi ziren jauregia eraikitzen, Hedegile kalearen eta Apaizgaitegiko kantoiaren arteko izkinan. Hasiera batean hainbat solairutako eraikin bat izan zen, eta XVII. mendearen bigarren erdialdearen eta XVIII. mendearen lehen laurdenaren artean, eraikuntza zabaldu eta azalera bizigarria bikoiztu zuten.
Beranduago, XVIII. mendearen azken herenean, jauregia zabaltzeko bigarren obra bat egin zuten, Prudencio Maria Berastegiren zuzendaritzapean. Besteak beste, eraikineko gela nagusietan pintatutako lehen paperak jarri zituzten, eta haietako batzuek oraindik jarrita jarraitzen dute.
XIX. eta XX. mendeetan, eztabaida handia sortu zuten jauregiak eta ondoko lorategiarekiko loturak eztabaida handia sortu zuten, Gasteizko Alde Zaharreko kale eta kantoien konfigurazioaren inguruan.