Atzeraldi ekonomikoa al dator? -Iñaki Erauskin-

Euriborra negatiboa da jada, petrolioaren prezioa jaisten doa, euroa depreziatu da azken hilabeteetan eta horrek gure ondasunak kanpora esportatzeko aukera gehiago ematen du... Horrek guztiak badirudi albiste onak dakartzala hiritarretan, ezta? Edo ez? Hainbat jende dabil galdezka azkenaldi honetan ea munduan atzeraldi berria (“new global recession”) datorren ala ez.

Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) azken txostenaren arabera (2016ko urtarrila), Barne Produktu Gordina (BPG) %3,4 haziko da munduan %3,6 izan ordez 2016an (2015ean %3,1). Ez da albiste ona. Hainbat ekonomistek diote mundua atzeraldian sartuko dela baldin eta BPG %3 baino gutxiago hazten bada, hori baita ekoizpen potentziala (baliabide guztiak erabiltzen direneko ekoizpena edo langabezia gehiegirik sortzen ez dueneko ekoizpena) urtero hazten den tasa gutxi gorabehera. NDFk hiru gertakari nagusi azpimarratu ditu egungo egoera ekonomikoan bere azken txostenean (2015eko urria) eta txostenaren gaurkotzean (2016ko urtarrila):

• Txina gutxiago hazten ari da eta bertako merkatu finantzieroak arrisku nabarmenak erakusten ditu. Horrekin batera berrorekatze makroekonomikoko prozesua gertatzen ari da: industria tradizionaletik eta eraikuntzatik kanpo zerbitzuetara.

• Lehengaien prezioa (petrolioarena bereziki) erortzen ari da.

• Diru-politikak joera ez-sinkronizatua erakusten ari dira, bereziki Amerikako Estatu Batuen eta beste herrialde aurreratuen artean.

Lehenengo faktorea gakoa da. Txinaren kasuan, batzuren ustez, BPGren hazkundearen erorketa handiagoa da datu “ofizialak” diotena baino (ikus hemen): %6-7 inguruan hazi baino (hori dio NDFk), hazkunde erreala %3-4 inguruan egongo litzateke, Royal Bank of Scotland-en ustez. Gainera, ez da berrorekatzerik gertatzen ari eta gehiegizko ekoizpen-ahalmena dago oraindik ere. Horrekin batera, zor publiko eta pribatu asko dago eta diru-politika ez da zentzuzkoa izan. Txinaren bilakaera negatiboari buruzko iritzi hau ez da bakarra.

Horrekin batera, petrolioa jaisten ari da. Hau noski berri ona da petrolio inportatzaileentzat, guretzat adibidez, baita Europako herrialde gehienentzat ere. Honek errenta erabilgarria igotzen du, eta horrekin kontsumoa eta BPG. Enpresen kostuak ere beherantz doaz eta honek ekoizpena sustatzen du. Albiste txarrak noski Errusia, Venezuela, Saudi Arabia, edo beste herri esportatzaileentzat. Diru-politika interes-tasa nuluan edo negatiboan dabil. Nire aurreko postean aipatu nuen Euriborra negatiboa izateko aukeraz … eta hortxe dago otsailaren 5etik aurrera. Gainera, Europan “Grexit” eta “Brexit” arazoak daude, hala nola Grezia edo Erresuma Batua eurotik eta Europako Batasunetik, hurrenez hurren, ateratzeko arriskuaz. Espainian egoera politikoa ez dago argi, baina BPGren hazkundeak darrai (%3,2 2015ean eta %2,7 2016an) nahiz eta langabezia oraindik ere handiegia izan.

Willem Buiter ekonomista adituak (Citibank) oso argi esan du atzeraldia datorrela aurten (ikus hemen). Suspertzen ari diren herrialdeetan dago/izango da atzeraldiaren sorburua: Txina bereziki, baina Errusia (BPG %3,7 jaitsi zen 2015ean eta aurten %1 jaistea espero da), Brasil (BPG -%3,8 jaitsi zen 2015ean eta aurten -%3,5 jaistea espero da), Hego Afrika, eta abar. Zalantza atzeraldiaren izaerarekin dago: Leuna edo gogorra izango da lurreratzea? Txinaren kasuan gogorra izateko arrisku handia dago goian aipatutako arrazoiengatik. Horrek guztiak gainerako herrialdeetan tentsio handiak sor ditzake, bai esportazio-inportazioetan, merkatu finantzieroetan edo konfidantza faltaren ondorioz.

Oraingo honetan suspertzen ari diren herrialdeen eskuetan dago munduko atzeraldi berria. Prest egon gaitezen …

Iñaki Erauskinen artikulua

Deusto Business Schooleko irakaslea

@InakiErauskin

www.inakierauskin.wordpress.com/