Xurxo Ayán ez dago artezilariek egindakoarekin ados. Nahiago luke granada gorde, garbitu, aztertu, zartatu baino. Arkeologia irakaslea da EHUn: "Harrigarria dena da Gamarran agertu izana, hor ez zelako gerrako fronterik izan. Halere hainbat azalpen izan ditzake".
Eusko Gudarosteak erabili zituen –errepublikarrekin batera– Eibar eta Markinako fundizioetan ekoizturiko Valero jaurtigailuak. Morteroan sartu eta, fiuuuu, bi kilometro egin zezaketen hegan, etsaiak eta haien armak mututzea xede.
"Legutioko guduan jaurtiko zuten, Uribarri-Ganboa ingururantz, gerra frontea han baitzen. Bertatik, Zadorrako urak ekarriko zuen Gamarraraino".
Granada txatxua agertu egin da, eta berehala hauts bihurtu dute ertzainek. Ez dugu jakingo ba ote zuen zizelkaturik jaurtitzailearen inizialik. Ez dakigun bezala oraindik norbait ari den gudari haren hezurren bila, lurraren erraietan.